Azərbaycan dilinin Orfoqrafiya Normaları - 8. Birinci hərfi böyük yazılan sözlər
8.1. Ad, soyad, təxəllüs və ləqəb bildirən sözlərin (bəy, oğlu və
qızı sözlərindən başqa) birinci hərfi böyük yazılır: Nizami Gəncəvi,
İmadəddin Nəsimi, Uzun Həsən, Şah İsmayıl Xətai, Məhəmməd
Füzuli, Mirzə Fətəli Axundzadə, Xan qızı Natəvan, Süleyman Sani
Axundov, Üzeyir bəy Əbdülhüseyn oğlu Hacıbəyli, Mehdi
Hüseynzadə, Səməd Vurğun, Süleyman Rüstəm, Bəxtiyar
Vahabzadə və s.
Qeyd. Xüsusi isimlər cəm şəkilçisi qəbul etdikdə də böyük
hərflə yazılır: Nizamilər, Füzulilər, Hacı Qaralar, Həzi Aslanovlar,
Mehdi Hüseynzadələr və s.
8.2. Bədii əsərlərdə heyvanlara və cansız əşyalara verilən
adlar böyük hərflə yazılır: Alapaça, Badə, Bəng, Bozdar, Qırat,
Məstan və s.
8.3. Tarixi hadisələrin, dövrlərin, sülalələrin, eləcə də qədim
yazılı abidələrin və s. adlarının birinci sözünün ilk hərfi böyük yazılır: Azadlıq meydanı, Çaldıran döyüşü, Dəmir dövrü, Orxon-Yenisey abidələri, Sasanilər dövrü, Səfəvilər sülaləsi, Şuşa qalası, Versal sülhü, Vətən müharibəsi, Yeddiillik müharibə və s. Belə mürəkkəb adlara fərqləndirici söz əlavə olunduqda, onun da birinci hərfi böyük yazılır: Orta Paleolit dövrü, Son Paleolit dövrü.
8.4. Ölkələrin, muxtar respublikaların, vilayət və diyarların
rəsmi adlarının tərkibindəki bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır:
Azərbaycan Respublikası, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, İran İslam
Respublikası, Naxçıvan Muxtar Respublikası və s.
8.5. Səmavi kitabların, fəza cisimlərinin adları böyük hərflə
yazılır: Quran, Bibliya, Əhdi-cədid, Əhdi-ətiq, İncil, Tövrat, Zəbur,
Ülkər, Günəş, Ay, Yupiter, Saturn, Venera və s.
8.6. Yüksək dövlət vəzifələri (Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Baş Naziri, Azərbaycan
Respublikası Milli Məclisinin Sədri), nazirlik, komitə, birlik, cəmiyyət, qurum, akademiya, universitet, texnikum, teatr, filarmoniya, siyasi partiya, eləcə də tarixi günlərin və s. mürəkkəb adların tərkibindəki bütün sözlərin (adına, üzrə, yanında, qarşı kimi yardımçı sözlərdən başqa) birinci hərfi böyük yazılır: Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti, Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi, Yeni Azərbaycan Partiyası, Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası, Azərbaycan
Dövlət Nəşriyyatı, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Ağstafa Rayon Təhsil Şöbəsi və s.
Qeyd. 1. Tərkibində gün sözü olan və təqvimə düşən
əlamətdar günlərin adlarında bütün sözlər böyük hərflə yazılır:
Beynəlxalq Ana Dili Günü, Beynəlxalq Qadınlar Günü, Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və s.
2. Məşhur tarixi gün və bayram adlarında yalnız birinci sözün
ilk hərfi böyük yazılır: İyirmi yanvar, İyirmi səkkiz may, Səkkiz mart,
Qurban bayramı, Novruz bayramı və s. Həmin günlər rəqəmlə
göstərilərsə, 20 Yanvar, 28 May, 8 Mart və s. rəqəmdən sonrakı
birinci sözün ilk hərfi böyük yazılır.
3. Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə naziri, Azərbaycan
Respublikasının Kənd Təsərrüfatı naziri tipli mürəkkəb adlarda sahə bildirən söz (Səhiyyə) böyük, vəzifə bildirən söz (nazir) kiçik hərflə yazılır.
4. Tərkibində lisey, gimnaziya, vəqf, məktəb, fakültə, şöbə
sözləri olan mürəkkəb adlarda ilk söz böyük, sonrakı sözlər kiçik hərflə yazılır: Avropa liseyi, Dəyanət vəqfi, Humanitar fənlər
gimnaziyası, Humanitar siyasət məsələləri şöbəsi, Uşaq-gənclər
şahmat məktəbi, BDU-nun Filologiya fakültəsi, Nəsimi adına Dilçilik
İnstitutunun Terminologiya şöbəsi və s.
5. Tərkibində okean, dəniz, çay, göl, şəhər, rayon, qəsəbə,
kənd, prospekt, meydan, küçə, xiyaban, saray, qala, türbə, qoruq,
boğaz, düz, ada, burun, körpü, düzənlik, dağ, səhra, dərə sözləri
olan adlarda ilk söz böyük hərflə yazılır: Sakit okean, Xəzər dənizi,
Qara dəniz, Kür çayı, Baykal gölü, Bakı şəhəri, Salyan rayonu,
Şüvəlan qəsəbəsi, Hökməli kəndi, Neftçilər prospekti, Azadlıq
meydanı, Əhməd Cavad küçəsi, Şəhidlər xiyabanı, Səadət sarayı,
Ramana qalası, Möminə xatun türbəsi, Şirvan qoruğu, Dardanel
boğazı, Mil düzü, Nargin adası, Xudafərin körpüsü, Culfa düzənliyi,
Kəpəz dağı, Qaraqum səhrası, İynə burnu.
8.7. Fəxri adların özək hissəsini təşkil edən ilk söz böyük
hərflə, sonrakı sözlər kiçik hərflə yazılır: Əməkdar müəllim, Əməkdar incəsənət xadimi, Xalq şairi və s.
Qeyd. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
mürəkkəb adlarında hər üç söz böyük hərflə yazılır.
8.8. Orden, medal, bədii əsər, opera, balet, kinofilm, qəzet,
jurnal, kinoteatr, mehmanxana, nəşriyyat, kafe, restoran və s. adları
dırnaqda və böyük hərflə yazılır: “İstiqlal” ordeni, “Azərbaycan
Bayrağı” ordeni, “Ata və oğul” povesti, “Yeddi gözəl” baleti, “Uzaq
sahillərdə” filmi, “Azərbaycan” qəzeti, “Cücələrim” kafesi, “Bahar”
mağazası, “Badamlı” mineral suyu və s.
Musiqi: My Train's A Comin' 7:34 Unicorn Heads Rok | Dramatik